Tijdbeeld

Samenvatting

De oudste bakstenen huizen aan het Gouden Pand dateren waarschijnlijk van na de aanleg van het Kattendiep, in de veertiende eeuw. Over de vroegste bebouwing op de plek van het huidige Gouden Pand 1 is weinig bekend. De vroegste vermelding dateert uit 1630 als Hindrik Claesen genoemd wordt als eigenaar van een gebouw op die plek. De eerstvolgende vermelding is die van de rijke koopman Jan Blaupot in de achttiende eeuw. Hij geniet enige lokale bekendheid vanwege de ‘Blaupotdag’, die ieder jaar in het aardbeien oogstseizoen gehouden wordt.

De bouwgeschiedenis van het huidige pand begint omstreeks 1836 als procureur Abel Werumeüs Buning de oude gebouwen liet afbreken voor een nieuw te bouwen woning. De gevels liet hij voorzien van een monumentale neoclassicistische architectuur waarvan de uitstraling paste bij zijn hoge maatschappelijke status. De totstandkoming van het gebouw en mogelijk zelfs de neoclassicistische architectuur staat in sterke relatie tot de aanwezigheid van een rechtbank in Appingedam. Tot aan 1859 bleef het pand in eigendom van verschillende juristen, die werkzaam waren bij de rechtbank in Appingedam. Ook daarna werd het statige gebouw bewoond door vooraanstaande en vermogende lieden.

Vanaf 1911 kwam er een kentering in gebruik en bewoningstype van het Gouden Pand, de vooraanstaande bewoning maakte plaats voor een winkelfunctie op de begane grond met daarboven bewoning. De winkelfunctie had tot gevolg dat er in 1911 en in 1939 een winkelpui in de gevel werd geplaatst. Ook de houten aanbouw tegen de achtergevel werd waarschijnlijk in de eerste helft van de twintigste eeuw aan het pand toegevoegd.

In 1972 heeft er een verwoestende brand plaatsgevonden in het pand. Alleen de gevels en mogelijk de balklaag van de begane grondvloer hebben deze brand overleefd. Kort hierna is het pand bijna volledig herbouwd. Alleen de vier bakstenen gevels en de balklaag van de begane grondvloer bleef bewaard. De winkelpui keerde bij de restauratie niet meer terug in de voorgevel, hier kwam een reconstructie van de oorspronkelijke gevel voor in de plaats. Ook de achteraanbouw werd gereconstrueerd.

Tot slot vond er in 1977 een kleine verbouwing plaats waarbij de indeling enkele wijzigingen onderging en ook het carillon aan de gevel werd toegevoegd.