adres: Geweldigershoek 39
plaats: Zutphen
coordinaten: x 210.610, y 462.075
status: gemeentelijk monument Z-1033
onderzoek: bouwhistorische verkenning met waardestelling
functie: voormalige kapel
opdrachtgever: Ons Huis Apeldoorn
Voor de kapel op het terrein van het voormalige r.k. woonzorgcomplex Sint Elisabeth worden momenteel de mogelijkheden verkend voor een bestendig multifunctioneel gebruik van het gebouw. Naast de realisatie van sanitaire voorzieningen zijn daarbij onder andere aanpassingen in het interieur noodzakelijk. De cultuurhistorische waarde van dit uit 1869 daterende gebouw speelt bij dit onderzoek een belangrijke rol.
De huidige kapel is gebouwd als onderdeel van een uitbreiding van het bestaande armengesticht en werd ontworpen door architect H.J. Wennekers in een sobere neo-gotische stijl. Het gebouw werd in 1911 aan de westzijde uitgebreid naar een ontwerp van architect A. Th. van Elmpt. Na het beëindigen van de zorgfunctie is de kapel enkele jaren geleden definitief onttrokken aan de eredienst.
Het gebouw heeft een beschermde status als gemeentelijk monument en is gelegen binnen het door het rijk beschermde stadsgezicht Zutphen.
Aan ARCX is gevraagd om een bouwhistorisch onderzoek uit te voeren dat inzicht moet geven in de historische structuur en de daarin te onderscheiden tijdlagen, met een accent op de ontwikkeling van het historische casco, het voormalige gebruik, de historische interieurafwerkingen en veranderingen die in de directe omgeving plaatsvonden. Aan de hand van de resultaten van het onderzoek kan bepaald worden welke cultuurhistorische waarden bij een verandering in het geding zijn en hoeveel ruimte er is voor nieuwe ontwikkelingen.
plan van onderzoek
Het onderzoek was opgebouwd uit een aantal onderdelen. Allereerst werden de aanwezige gegevens in de literatuur en het Regionaal Archief Zutphen geïnventariseerd. In de verschillende digitale beeldbanken is gezocht naar historische afbeeldingen, foto’s en (kadastrale) kaarten.
Vervolgens is het gebouw op locatie onderzocht, waarbij op grond van zichtbare bouwsporen en in combinatie met de aangetroffen archiefgegevens, de belangrijkste veranderingen en verbouwingen gedocumenteerd zijn. De zolder van het gebouw was tijdens het veldwerk niet toegankelijk. De constructieve opbouw van de kapconstructie en de onderliggende gewelven kon daarom niet vastgesteld worden.
Het gebouw is bezocht op donderdag 28 juli 2022. Het (niet destructieve) onderzoek werd uitgevoerd conform de Richtlijnen Bouwhistorisch Onderzoek van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, SBN, VNG, Atelier Rijksbouwmeester en RGD dd april 2009.
digitale rapportage
Alle onderzoeksgegevens zijn chronologisch geordend en digitaal gepresenteerd in opeenvolgende vensters in een tijdlijn en voorzien van een waardering op www.tijdbeeld.com. De directe link naar de rapportage is: https://www.tijdbeeld.com/project/st--elisabethkapel
Hoewel via de website een PDF-versie van het rapport gegenereerd kan worden, is dit hoofdzakelijk bedoeld als archieffunctie. Tekst en afbeeldingen zijn optimaal te bekijken via bovenstaande link.