Introductie

naam: Het Oude Wezeveld
adres: Oude Wezeveldseweg 18
plaats: 7391PA  Twello
coordinaten: x 201.960, y 473.130
status: rijksmonument, nr 38094
onderzoek: bouwhistorische verkenning met waardestelling
functie: koetshuis/boerderij

Voor het voormalige koetshuis gelegen aan de Oude Wezeveldseweg 18 in Twello worden momenteel plannen ontwikkeld voor de verbouwing daarvan. Dit gebouw is in de 18e eeuw gebouwd als koetshuis van het landgoed Wezeveld en werd later voorzien van een aangebouwd stalgedeelte. In 1931 vond een redelijk ingrijpende modernisering van de boerderij plaats waarbij de huidige situatie in grote lijnen tot stand kwam. Na de Tweede Wereldoorlog werden op het erf meerdere moderne agrarische bedrijfsgebouwen neergezet.
In het kader van de duurzame instandhouding van het landgoed is het landbouwkundig gebruik van de boerderij beëindigd en vrijgekomen voor alternatieve gebruiksmogelijkheden. De boerderij is daarna samen met een bijgebouw en een deel van het erf in andere handen overgegaan.
Vanwege de beschermde status als rijksmonument is het uitgangspunt om bij de verbouwingsplannen de historische structuur en de daarin te onderscheiden tijdlagen waar mogelijk te behouden en te versterken.

Aan ARCX is gevraagd om een bouwhistorisch onderzoek  uit te voeren dat inzicht moet geven in de bewaard gebleven historische structuur en de daarin te onderscheiden tijdlagen. Aan de hand van de resultaten van het onderzoek kan bepaald worden welke cultuurhistorische waarden bij de verandering in het geding zijn en hoeveel ruimte er is voor nieuwe ontwikkelingen.

plan van onderzoek
Het onderzoek heeft plaatsgevonden in samenwerking met Belfort Bureau voor Cultuurhistorie en Monumenten uit Doetinchem.
Het onderzoek was opgebouwd uit een aantal onderdelen. Allereerst werden de aanwezige gegevens in de literatuur en de verschillende archieven geïnventariseerd. Vanwege de beperkingen van het Covid-19 virus werd hiervoor de gemeente Voorst benaderd. In de verschillende digitale beeldbanken zijn vervolgens historische afbeeldingen, foto’s en (kadastrale) kaarten verzameld.

Vervolgens is het gebouw op locatie onderzocht, waarbij op grond van zichtbare bouwsporen en in combinatie met de aangetroffen archiefgegevens, de belangrijkste veranderingen en verbouwingen gedocumenteerd zijn.
Het gebouw is bezocht op vrijdag 12 maart 2021. Het (niet destructieve) onderzoek werd uitgevoerd conform de Richtlijnen Bouwhistorisch Onderzoek van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, SBN, VNG, Atelier Rijksbouwmeester en RGD dd april 2009.

digitale rapportage
Alle onderzoeksgegevens zijn chronologisch geordend en digitaal gepresenteerd in opeenvolgende vensters in een tijdlijn en voorzien van een waardering op www.tijdbeeld.com. De directe link naar de rapportage is: http://www.tijdbeeld.com/project/oude-wezeveldseweg-18

Hoewel via de website een PDF-versie van het rapport gegenereerd kan worden, is dit hoofdzakelijk bedoeld als archieffunctie. Tekst en afbeeldingen zijn optimaal te bekijken via bovenstaande link. 

beschrijving
De boerderij is gelegen in de gemeente Voorst en is gesitueerd noord-westelijk van de dorpskern van het dorp Twello. Achter de boerderij staat een bouwvallige steltenberg die geen onderdeel uitmaakt van het rijksmonument. Het gebouwencomplex ligt op een gedeeltelijk omgracht erf dat toegankelijk is via een inrit vanaf de Oude Wezeveldseweg.

gebouw
Het gebouw heeft een T-vormige plattegrond onder een met riet gedekt wolfdak. Het achterhuis heeft de ruimtelijke opzet van een zogenaamd driebeukig hallehuis waarvan het dak ondersteund wordt door een vijftal ankerbalkgebinten die het dak dragen. Het voorhuis heeft dragende gevels en de kap wordt ondersteund door zes dekbalkgebinten.
Het voorhuis heeft een dak waarvan de nok haaks staat op die van het achterhuis en is in gebruik als woning. De woning is aan beide zijden breder dan het achterhuis.
Het achterhuis is ingericht als agrarische bedrijfsruimte. De brede middenbeuk wordt ingenomen door de deel met in de zijbeuken de voormalige stalruimte in de kubbingen onder de hilden.
De gevels zijn rondom uitgevoerd als schoon metselwerk.

Voor een verdere beschrijving van het gebouw wordt verwezen naar de opmeting van de bestaande situatie  door Studio TMOJ dd 16-03-2021 die onder ‘downloads’ te raadplegen is.

steltenberg
Aan de achterzijde van de boerderij staat een vrijstaande steltenberg.  Dit bijgebouw heeft een rechthoekige plattegrond en een met riet gedekt dak.