samenvatting bouwgeschiedenis
De Doopsgezinde kerk aan de Wolweverstraat in Zwolle is in de 17e eeuw ontstaan als schuilkerkje in een bestaand huis. In het begin van de 18e eeuw vond ter plaatse nieuwbouw plaats in de vorm van een kleine kerkzaal. Deze kerk lag enkele meters achter de gevellijn van de Wolweverstraat, een niet ongebruikelijke situering voor Doopsgezinde gebedshuizen.
In 1846 besloot men de kerk uit te breiden en de voorbouw aan de straatzijde te voorzien van een gepleisterde voorgevel in neo-classicistische stijl. In 1868 bleek dat de kapconstructie in zeer slechte staat was met gevaar voor instorting. De kerkzaal werd daarop voorzien van een nieuwe kap naar een ontwerp van de Zwolse gemeentearchitect B. Reinders.
In het begin van de vorige eeuw werd de kerk voorzien van een nieuw orgel en in 1910 onderging de kosterswoning een verbouwing waarbij de huidige indeling van de voorbouw en de onder de orgelgalerij gesitueerde verbindingsgang tot stand kwamen.
Bij een restauratie in 1975 werd met name het in 1910 ontstane gevelbeeld historiserend gecorrigeerd en kreeg de voorbouw een nieuwe kap.
waardering
De cultuurhistorische waardering is onderverdeeld in een aantal deelwaardestellingen: algemene historische waarden/waarden vanuit de gebruikshistorie, stedenbouwkundige waarden en ensemblewaarden en architectuurhistorische- en bouwhistorische waarden. Daarnaast worden de bouwfasering en de cultuurhistorische waardering visueel gepresenteerd op de faserings- en waarderingsplattegronden. Deze zijn in hogere resolutie als bijlage te downloaden.
De Doopsgezinde kerk aan de Wolweverstraat in Zwolle is beperkt van schaal en omvang en is onopvallend gesitueerd achter de rooilijn. Ondanks de schaalvergroting en modernisering van het gebouw in het midden van de 19e eeuw straalt het kerkgebouw na bijna 400 jaar gebruik door de Doopsgezinde gemeente nog steeds de eenvoud en soberheid uit die kenmerkend is voor een Doopsgezind gebedshuis. Het kreeg haar huidige vorm door pragmatisch vormgegeven uitbreidingen die met respect voor de bestaande situatie uitgevoerd werden. Het karakter van het gebouw bleef daardoor goed behouden.
algemene historische waarden
De Doopsgezinde kerk in Zwolle verwijst op tastbare wijze naar de opkomst van de Doperse beweging in de 16e eeuw, de vervolging en achterstelling van Doopsgezinden en de groei en ontwikkeling van de Doopsgezinde gemeente. De in het midden van de 19e eeuw ontstane voorgevel weerspiegelt de gelijkstelling en emancipatie van het Doopsgezinde volksdeel die tot dat moment in een schuilkerk bijeen moest komen.
stedenbouwkundige waarden
Het kerkgebouw is stedenbouwkundig van belang als voormalige schuilkerk waarvan de kerkzaal op het binnenterrein gebouwd werd.
architectuurhistorische- en bouwhistorische waarden
De kerk is een gaaf en zeldzaam voorbeeld van een voor de Doopsgezinde gemeente gebouwde (schuil)kerk. Het gebouw is architectuurhistorisch van belang vanwege het sobere exterieur van de kerkzaal, de in neo-classicistische stijl uitgevoerde voorgevel en de verzorgde vormgeving van het interieur van de kerk en de ruimten in de voorbouw. Het gebouw is van belang voor het oeuvre van architect G. Doyer Hzn.
Bij latere restauraties werd het interieur aangepast maar daarbij is de hoofdopzet van de indeling steeds gehandhaafd.
De kerk is bouwhistorisch van belang vanwege de afleesbaarheid van de (tevens in archiefstukken gedocumenteerde) bouwgeschiedenis en de door stadsarchitect Reinders ontworpen kapconstructie.