Waardering

Inleiding

De cultuurhistorische waardering van het woon-winkelcomplex aan de Stadsgravenstraat, Van Lochemstraat en Noordenhagen is opgedeeld per adres. De verschillende adressen vormen namelijk duidelijk zelfstandige eenheden met een eigen ontwikkelingsgeschiedenis binnen het samengeklonterde complex.

• Stadsgravenstraat 69 (1865, gemeentelijk monument: nr. 0153/WN135)
• Van Lochemstraat 49 (1956)
• Stadsgravenstraat 67 (1968)
• Noordenhagen 66 (1991)

Waarderingsschets

Voor de visualisatie is een schetsmatige waarderingsplattegrond op hoofdlijnen bijgevoegd. De tekening van Flim bouwconcultancy uit 2019 is als onderlegger van de waarderingsplattegrond gebruikt. De plattegronden moeten gezien worden als een hulpmiddel die een overzicht biedt van de monumentwaarden, de tekstuele waardering is leidend.

verklaring kleuren waarderingsplattegronden:

• blauw: hoge monumentwaarden, van cruciaal belang voor de structuur en/of de betekenis van het object.
• groen: positieve monumentwaarden, van belang voor de structuur en/of de betekenis van het object.
• geel: indifferente monumentwaarden, van relatief weinig belang voor de structuur en/of de betekenis van het object.

Stadsgravenstraat 69, voormalige Joodse school

Het voorste deel van Stadsgravenstraat 69 betreft de voormalige Joodse school. Het twee bouwlagen hoge bakstenen gebouw is in 1865 gelijktijdig tot stand gekomen met de naastgelegen (en later gesloopte) synagoge. Rond 1928 vertrok de Joodse gemeenschap uit de panden. De voormalige school ging vanaf 1930 dienst doen als opslagruimte waarbij het een onderdeel uitmaakte van het er achter gelegen magazijn aan de Noordenhagen 66. Het pand werd tot op het casco gestript en er werden onder meer stalen beugels aan het plafond bevestigd. Het inmiddels als gemeentelijk monument aangewezen pand werd in 1991 gerestaureerd waarbij ook stabiliteitsconstructies in het gebouw aangebracht werden. Het pand is momenteel in gebruik als magazijnruimte van het Lampenpaleis.

• Het voormalige Joodse school heeft een hoge monumentwaarde als betrekkelijk gaaf en zeer herkenbaar historisch pand. Het pand is de enige getuigenis van de aanwezigheid van de Joodse gemeenschap aan de Stadsgravenstraat (toen Achterstraat), die hier van 1834 tot 1928 gevestigd was.
• De voorgevel van het pand heeft stedenbouwkundige waarde als beeldondersteunende schakel in de historische gevelwand.
• De betrekkelijk sobere en vlakke voorgevel is zeer gaaf bewaard waarbij met name de rondbogen van de vensters en het bakstenen fries karakteristieke onderdelen zijn. Bij de architectuur van de school is ten tijde van de bouw in 1865 bewust aansluiting gezocht bij de (inmiddels verdwenen) synagoge.
• Van de achtergevel is alleen het bovendakse gedeelte zichtbaar, die een gelijkvormige architectuur bevat. De plek van de achtergevel getuigd van de ligging van de vroegere stadsgracht die hier tot vóór 1909 pal achter lag.
• De gevels, balklagen en ramen dateren uit de bouwtijd en hebben daarom een hoge monumentwaarde.
• De ijzeren stangen en beugels aan de onderzijde van de verdiepingsbalklaag hebben een positieve waarde als historische getuigenissen van de latere ingebruikname als magazijn tussen 1930 en 1991.
• De in 1991 aangebrachte stabiliteitsconstructies zoals de trekstangen van wapeningsstaal en stalen onderslagbalken en ook de recente trap en gipswanden aan de binnenzijde hebben een indifferente monumentwaarde.

Van Lochemstraat 49

Het pand Van Lochemstraat 49 bestaat uit een drielaags woon-winkelpand en is rond 1956 gebouwd naar een ontwerp van G. Feersma-Hoekstra en E. Bennet uit Enschede/Lochem. Ter plaatse van de begane grond is het pand momenteel in gebruik als verkoopruimte van het Lampenpaleis. In het huidige interieur ter plaatse van de begane grond is de scheiding tussen dit afzonderlijke gebouw en de latere aanbouwen niet herkenbaar. In de oorspronkelijke situatie bevonden zich twee appartementen boven de winkelruimte. Hoewel het bij de winkel behorende rechter appartement nu als winkelopslag dienst doet, is deze nog zeer herkenbaar als appartement uit 1956. Het linker appartement valt buiten het onderzoek.

• De begane grond van Van Lochemstraat 49 heeft vanwege de recente modernisereng als winkelruimte van het Lampenpaleis geen monumentale waarden.

• Het rechter appartement van Van Lochemstraat 49 heeft een positieve waarde als een herkenbaar en sober appartement uit de wederopbouwperiode. De gevels, de indeling en fragmenten van het interieur (wasbak, spoelbakken, tegellambrisering, plafonds) uit de bouwtijd zijn nog aanwezig waarmee het als een vrij gaaf en redelijk zeldzaam interieurensemble aangemerkt kan worden.

Stadsgravenstraat 67

De twee bouwlagen hoge hoekpand Stadsgravenstraat 67 is in 1968 tot stand gekomen en verving daarmee een toonkamer uit 1956. De uit etalageramen bestaande transparante gevels zijn tot stand gekomen naar een ontwerp van Jan Heres uit Enschede. Het pand deed dan ook dienst als uitbreiding van de winkelruimte die in de Van Lochemstraat 49 was gevestigd. Het gebouw is nog altijd in gebruik als hoofdentree van het Lampenpaleis.

• Het twee bouwlagen hoge hoekpand Stadsgravenstraat 67 heeft vanwege het recente bouwjaar geen monumentale waarden.

Noorderhagen 66

Het pand Noordenhagen 66 bestaat uit een diep éénlaags pand met aan de voorzijde (Noordenhagenzijde) een extra bouwlaag waarin appartementen zitten. Het gebouw is in 1991 tot stand gekomen naar een ontwerp van architectenbureau Linbo uit Enschede en verving de magazijnruimte met sheddaken uit 1930. Het diepe winkelpand  loopt van de Noordenhagen door tot aan de achtergevel van de voormalige Joodse school. De gehele begane grond is in gebruik als winkelruimte: voor het grootste deel nog altijd bij het Lampenpaleis met aan de voorzijde nog twee separate winkels.

• Noorderhagen 66 heeft vanwege het recente bouwjaar geen monumentale waarden.