Introductie

objectgegevens
Adres: Oudewand 4-6
Postcode: 7201LL  Zutphen 
XY coördinaten: 210.417, 461.910
Status: Rijksmonument
Onderzoek: bouwhistorische verkenning met waardestelling
Functie: winkel/werkplaats met bovenwoning

aanleiding 
Op dit moment maakt de eigenaar van de panden Turfstraat 32 / Oudewand 2, Oudewand 4-6 en Oudewand 8-10 plannen voor de verbouwing/herbestemming van de ruimten boven de winkel op de begane grond. Vanwege de monumentenstatus van deze panden en de ligging binnen het beschermde stadsgezicht is aan ARCX de opdracht gegeven om een bouwhistorische verkenning met waardestelling uit te voeren. Het bouwhistorisch onderzoek geeft inzicht in de hoofdlijnen van de bouwgeschiedenis, de bewaard gebleven historische structuur en de aanwezige cultuurhistorische waarden. Aan de hand van de resultaten kan bepaald worden waar ruimte is voor nieuwe ontwikkelingen en welke cultuurhistorische waarden bij toekomstige veranderingen in het geding kunnen zijn. 
 

plan van onderzoek
Het onderzoek was opgebouwd uit een aantal onderdelen. Allereerst werden de aanwezige gegevens in de literatuur, het Kadaster en het Erfgoedcentrum Zutphen geïnventariseerd. In de verschillende digitale beeldbanken is gezocht naar historische afbeeldingen, foto’s en (kadastrale) kaarten. (Voor de bewonings- en eigendomsgeschiedenis van de huizen voor 1832 werd het zogenaamde historische Kadaster in het Erfgoed Centrum Zutphen geraadpleegd via de verpondingsnummers. Archief 0361, inventarisnummer 002. De bewonings en eigendomsgeschiedenis na 1832 is hoofdzakelijk ontleend aan gegevens vastgelegd in het Kadaster, met name de leggers.)

Vervolgens zijn de panden op locatie onderzocht, waarbij op grond van zichtbare bouwsporen en in combinatie met de aangetroffen archiefgegevens, de belangrijkste veranderingen en verbouwingen gedocumenteerd zijn. De locatie is bezocht op donderdag 5 oktober 2023 en op 24 januari 2024.

In tweede instantie is door de opdrachtgever op een aantal plaatsen de recente betimmering en afwerking verwijderd. Desondanks gaat in de huidige situatie nog informatie schuil achter  betimmeringen en moet noodgedwongen in de bouwfasering en de waardering een aantal onderdelen onbenoemd blijven. Waar mogelijk is hiervan in de rapportage een verwachtingswaarde benoemd. 

Het onderzoek werd uitgevoerd conform de Richtlijnen Bouwhistorisch Onderzoek van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, SBN, VNG, Atelier Rijksbouwmeester en RGD dd april 2009.

Wat betreft de huisnummering worden in deze rapportage de historische nummers aangehouden, in de huidige situatie is de toegang van de bovenwoning van Turfstraat 32/Oudewand 2 ondergebracht in het achterliggende huis Oudewand 4-6.

digitale rapportage
De onderzoeksresultaten zijn vastgelegd en aangeleverd via de website TIJDBEELD. Op www.tijdbeeld.com zijn alle gegevens per huisnummer (in drie rapportages) chronologisch geordend en digitaal gepresenteerd in opeenvolgende vensters in een tijdlijn en voorzien van een waardering. De directe link naar de rapportage is: https://www.tijdbeeld.com/project/oudewand-4-6

De rapportage blijft voor onbepaalde tijd via de website ontsloten. Hoewel via de website (downloads) een PDF-versie van het rapport gegenereerd kan worden, is dit hoofdzakelijk bedoeld als archieffunctie. Tekst en afbeeldingen zijn optimaal te bekijken via bovenstaande link. 

situatie
De panden Turfstraat 32 / Oudewand 2 en Oudewand 4-10 maken deel uit van het bouwblok dat begrensd wordt door de Turfstraat, Oudewand, Lombardsteeg en Beukerstraat. Het onderzochte huizencomplex bestaat uit het hoekhuis op de hoek van de Turfstraat en de Oudewand en de twee aangrenzende panden aan de Oudewand. 
In oorsprong bestaat het complex uit drie historische casco’s aan de straatzijde. In de huidige situatie zijn deze panden op de begane grond met grote doorbraken in de bouwmuren met elkaar verbonden. De begane grond is aan de achterzijde uitgebreid door het binnenterrein te bebouwen en binnenplaatsen te overkappen. 
Aan de achterzijde kon men oorspronkelijk tussen de Oudewand en de Beukerstraat een relatief open ruimte aantreffen. Het grootste deel van deze binnenruimte werd in de loop van de negentiende- en twintigste eeuw overbouwd. 

beschrijving
Oudewand 4-6 is een ondiep onderkelderd pand, gebouwd op een trapeziumvormige plattegrond met twee bouwlagen onder een zadeldak en een aanbouw onder een plat dak van twee bouwlagen aan de achterzijde. De voor-, en achtergevel zijn gepleisterd. Het huis is op de begane grond verbonden met Turfstraat 32 en Oudewand 8-10 en op de verdieping  met Turfstraat 32.

Voor een overzicht van de huidige situatie wordt verwezen naar de opmetingsplattegronden van StudioSpacious nr. 082-SO-100/101 dd 27-09-2023. Deze tekeningen zijn via de knop ‘Downloads’ te raadplegen.