Advies en waardering
Samenvatting van de bouwgeschiedenis
De hoofdbebouwing van Koestraat 10 bestaat in oorsprong uit twee laatmiddeleeuwse casco’s die met hun rug tegen de middeleeuwse stadsmuur zijn gebouwd. Dendrochronologisch onderzoek heeft aangetoond dat het rechter huis kort na 1481 tot stand is gekomen, waarbij daksporen van een 14e-eeuwse voorganger zijn hergebruikt in de kap. Het linker pand stamt ook uit de 14e eeuw (kort na 1348) en is kort na 1557 verhoogd en mogelijk verlengd tot aan de middeleeuwse stadsmuur. Deze muur, de voormuur en de bijbehorende rondelen verloren na de aanleg van de bastions in de 17e eeuw grotendeels hun verdedigende functie. Destijds hadden de meeste bewoners aan de Koestraat de ruimte achter de panden, met daarop beide stadsmuren en de binnengracht, bij hun huizen getrokken. In het geval van Koestraat 10 was de ruimte tussen de muren en het aangrenzende rondeel al gedeeltelijk bebouwd en de binnengracht voor een deel gedempt. In de 17e en 18e eeuw moderniseren de bewoners van Koestraat 10 het interieur en raken de stadsmuren uit het zicht (of zijn mogelijk gesloopt) door de uitbreidende bebouwing van het achterhuis. Op enig moment, mogelijk al in de 17e eeuw, werden de twee laatmiddeleeuwse panden samengevoegd. De huidige brede voorgevel kwam tot stand in de vroege 19e eeuw, waarbij tevens het interieur werd vernieuwd. Omstreeks 1882 wordt het achterhuis ingrijpend verbouwd en voorzien van een rijk vormgegeven trappenhuis. Hier tegen wordt kort voor 1907 een serre gebouwd. In 2006 onderging Koestraat 10 een renovatie.
Waardering
waarden vanuit de gebruikshistorie
De omvang van het huis en de bewaard gebleven, rijke interieurafwerkingen van Koestraat 10 geven een beeld van de wooncultuur van de kapitaalkrachtige bovenlaag van de Zwolse bevolking vanaf de 14e tot in de 20e eeuw.
stedenbouwkundige waarden
Koestraat 10 is van groot belang vanwege de relatie van het pand met de middeleeuwse stadsmuur en de in de eeuwen daarna aangelegde verdedigingswerken. Mogelijk worden de achtergevels van de hoofdhuizen gedeeltelijk nog gevormd door de stadsmuur. Het achterhuis is gebouwd ter hoogte van de binnengracht en de voormuur met rondeel. De tuin van Koestraat 10 grenst aan de achterzijde aan de voorwal tussen de Sassenpoort en het Suikerbergbastion. Hier bleef een boogbrug bewaard. Waarschijnlijk stond de binnengracht via de boogopening van deze brug in verbinding met de stadsgracht.
architectuurhistorische waarden
Hoewel de voorgevel vanwege het ontbreken van aansprekende decoratieve elementen niet direct tot de verbeelding spreekt is het metselwerk zeer verzorgd uitgevoerd en is bij de maatvoering en indeling van de vensters op een geraffineerde wijze rekening gehouden met de breedte van de achterliggende casco’s. De roedeverdeling van de vensters is nog geheel oorspronkelijk. Ook de vormgeving van het achterhuis met serre is van hoge ruimtelijke en esthetische kwaliteit. Het vertrek aan de voorzijde op de begane grond is vanwege zijn zeldzame en rijke decoratie van plafond en schouw van landelijke importantie. De uit opeenvolgende perioden daterende schouwen op de begane grond en de verdieping zijn vanwege hun rijke vormgeving zeer waardevol. Dit geldt zeker ook voor het trappenhuis en de stucplafonds in het achterhuis.
bouwhistorische waarden
Opvallend is dat in materiele zin veel bewaard bleef van de middeleeuwse bouwsubstantie. De muren, balklagen, kelders en vrijwel de gehele kapconstructie van het oorspronkelijke concept werden bij opeenvolgende veranderingen gehandhaafd. Mede daardoor is het pand bijzonder representatief voor de ruimtelijke ontwikkeling van een Zwolse stadswoning tegen de zuidelijke stadsmuur. Hijsraderen zijn in Zwolle zeer zeldzaam, in het stadscentrum zijn slechts enkele exemplaren bekend. De kapconstructie van het achterhuis in in typologisch opzicht bijzonder en zeer zeldzaam.
Op plattegronden van de huidige situatie is door middel van kleur de bouwfasering aangegeven en is de waardering vertaald in een hoge-, positieve-, en indifferente monumentwaarde.