Advies en waardering
Samenvatting van de bouwgeschiedenis
De bouwgeschiedenis van Ommershofselaan 6-8 is mede dankzij archiefonderzoek vrij overzichtelijk. De eclectische villa is gebouwd in 1876 als dubbele woning met losstaande schuur, kwam rond 1900 in het bezit van het drinkwaterbedrijf en werd in 1919 overgenomen door de gemeente Rheden. Vanaf omstreeks 1920 heeft het pand gefunctioneerd als arbeidsbeurs/stempelkantoor, waarvoor in de jaren ’30 rechts een aanbouw is gerealiseerd die dienst heeft gedaan als wachtkamer. Na de Tweede Wereldoorlog is het schuurtje op het achtererf gesloopt en is het pand weer geschikt gemaakt voor dubbele bewoning. Hierbij is de indeling op de begane grond gewijzigd. Meer recent hebben met betrekking tot de vensteropeningen van het pand verschillende moderniseringen plaatsgevonden.
Waardering
Architectuurhistorische waarden
Het gebouw is van belang als grotendeels gaaf bewaard voorbeeld van een in eclectische stijl vormgegeven villa met gietijzeren hekwerk uit het laatste kwart van de 19e eeuw. Daarnaast is het pand typologisch karakteristiek als dubbelwoning, waarbij veel aandacht is geschonken aan de entree en de vormgeving van een symmetrische en rijk gedetailleerde voorgevel en waar de zijgevels en het interieur sober zijn uitgevoerd. Daarnaast zijn de marmeren vloer bij de entree, het trappenhuis, het keukenblokje en de diverse oorspronkelijke raam- en deurkozijnen waardevol voor de historische beleving van het interieur.
Stedenbouwkundige waarden
Het gebouw is van belang vanwege de directe relatie met de historisch-stedenbouwkundige ontwikkeling van Velp in de tweede helft van de 19e eeuw. Hierbij verschoof het het dorpscentrum naar het noorden in de richting van het spoor, waar de straten gevuld werden met villabebouwing. De villa is een gaaf bewaard en beeldbepalend onderdeel van de historische bebouwing aan de Ommershofselaan.
Waarden vanuit de gebruikshistorie
Het pand kent een bijzondere gebruiksgeschiedenis, waarbij allereerst de functie als voorname dubbelwoning nog duidelijk herkenbaar is. Daarnaast vormt de aanbouw rechts uit de jaren ’30 van de vorige eeuw een tastbare herinnering aan het gebruik van het gebouw als arbeidsbeurs, waarbij de uitbouw als wachtkamer dienst deed.
Aanbevelingen
In de loop der tijd is het pand en de directe omgeving aan verandering onderhevig geweest. Deze wijzigingen hebben lang niet altijd een positief effect gehad voor het aanzien van het gebouw en de daaraan grenzende buitenruimte. Bij toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen en onderhoud zijn er diverse aandachts- en verbeterpunten te benoemen.
Ten aanzien van de buitenruimte wordt door de oprukkende bebouwing vanaf de percelen aan de Middellaan, het achtererf van Ommershofselaan 6-8 volledig ingesloten en bekneld. Aan de voorzijde is mogelijk nog het oorspronkelijke hekwerk bewaard gebleven. De formele begrenzing tussen privéterrein en de straat kan worden versterkt door het verminderen van de begroeiing langs het hek.
Met betrekking tot het exterieur moet de nadruk voor behoud en verbetering gelegd worden op de voorgevel en zijgevels. In algemene zin is het belangrijk dat het contrast tussen de rijk uitgevoerde voorgevel en de sobere zijgevels (oorspronkelijk grotendeels blind) wordt gerespecteerd en mogelijk versterkt. De geprofileerde kroonlijst loopt aan de linkerzijde niet de hoek om, waar dat rechts nog wel het geval is. Daarnaast zijn de vensters (op één na) in het mezzanino onder de kroonlijst verdwenen. Herstel van deze ‘verminkingen’ bij toekomstig onderhoud is aan te bevelen. Daarnaast valt op dat het voegwerk in delen van de gevels in slechte staat verkeerd. Zorgvuldig herstel van het historische voegwerk is hier op zijn plaats.
Ten behoeve van toekomstige schilderwerkzaamheden kunnen vanuit architectuurhistorisch oogpunt ook algemene aanbevelingen gedaan worden voor het kleurgebruik. De raamomlijstingen, de daarbij horende ornamenten en de kroonlijst moeten voorzien zijn van een lichte kleur. Uit het kleurhistorisch onderzoek kan wellicht blijken of de ornamenten, om extra op te vallen, oorspronkelijk een andere kleur hebben gehad dan de raamomlijstingen zelf, of dat ze in dezelfde kleur waren geschilderd. De ramen binnen de kozijnen hebben zeer waarschijnlijk altijd een donkere kleurafwerking gehad. Tot slot kan door de keuze van kleurgebruik het onderscheid tussen het basement van imitatie-rustica, het middendeel en het mezzanino versterkt worden.