Tijdlijn

Laat-middeleeuwse huizen aan de Oudestraat
Kampen is als dijkdorp ontstaan op de westelijke oever van de IJssel. In de 11e en 12e eeuw startte men met de ontginning van het veenlandschap en werd er een rivierdijk aangelegd. De dijk kwam in fasen tot stand en volgde in Kampen het tracé van de Oudestraat. Aan de Oudestraat ontstond lintbebouwing op ruim opgezette percelen die zich vanaf de dijk westwaarts uitstrekten tot aan de Burgel en gescheiden waren door kavelsloten. De vrijstaande houten huizen werden gebouwd op individuele woonterpen, die later aaneen zouden groeien tot een stadsterp. In de 13e eeuw nam de behoefte aan bouwgrond sterk toe en splitste men de riante percelen aan de Oudestraat zowel in de lengte als in de breedte. Ter ontsluiting werden parallel aan de Oudestraat de Nieuwstraat en vervolgens de Hofstraat aangelegd, voor het eerst in de bronnen vermeld in respectievelijk 1319 en 1339.

De verstening van woonhuizen kwam aan de Oudestraat waarschijnlijk al voor 1300 op gang. Op de langgerekte percelen werden al vroeg achterhuizen en eenkamerwoningen gebouwd die door de smalle stegen ontsloten waren. Het stadsbestuur stimuleerde met subsidies en regelgeving het bouwen van gemeenschappelijke stenen scheidingsmuren en de toepassing van dakpannen, voornamelijk om het gevaar van stadsbranden tegen te gaan. Geleidelijk werden ook steeds meer gevels in baksteen opgetrokken. Ook ter plaatse van Oudestraat 70 stonden reeds in de 14e eeuw een diep stenen huis aan de Oudestraat (A) en een stenen achterhuis (B) achter Oudestraat 68. De vroegste schriftelijke vermelding van bewoning van Oudestraat 70 dateert uit 1453, toen was Henrick Jansz. eigenaar van het pand. Zie de BESCHRIJVING en de afgebeelde luchtfoto voor de situering van de bouwvolumes van het diepe huis en het achterhuis op het perceel. Hieronder volgt een overzicht van de laat-middeleeuwse onderdelen. 

Gemeenschappelijke bouwmuren
De gemeenschappelijke bouwmuren geven een goede indicatie van de vroegste stenen bebouwing op een perceel. Ondanks latere vernieuwingen van huizen zorgen laat-middeleeuwse bouwmuren voor veel continuïteit. Men kan immers niet zomaar een muur slopen die ook eigendom is van de buurman. Het baksteenformaat van alle zichtbare bouwmuren komt redelijk overeen. De bouwmuren van het diepe huis aan de Oudestraat, het achterhuis en het pand aan de Hofstraat hebben allen een 10-lagenmaat van ca. 80 cm of een 5-lagenmaat van 39 à 40 cm. Een dergelijk baksteenformaat sluit aan bij een oorspronkelijke datering van in steen opgetrokken bebouwing uit de 14e eeuw. 

Kapconstructie van het achterhuis
In de sporenkap van het achterhuis zijn aan de zuidzijde negen eiken daksporen opgenomen die sterk rechthoekig van doorsnede zijn en op twee plaatsen sporen vertonen van een verdwenen (horizontaal) haanhout. Mogelijk gaat het om hergebruikte onderdelen van een oudere voorganger. In de IJsselstreek dateren dergelijke eiken sporenkappen met dubbele haanhouten uit de eerste helft van de 14e eeuw. In Zwolle zijn deze kappen bijvoorbeeld aangetroffen bij huizen die kort na de stadsbrand van 1324 zijn gebouwd. Mede door verbodsbepalingen voor weke daken en dankzij subsidies ging men in de loop van de 14e eeuw geleidelijk over op harde en zwaardere daken. Vanwege de toepassing van dakpannen wordt vanaf de tweede helft van de 14e eeuw het kaptype ontwikkeld waarbij de daksporen extra werden ondersteund door (kromstijl)gebinten. 

De rechthoekige daksporen zijn aan de voorzijde ingemetseld in de later verhoogde borstwering. Aan de noordzijde staan machinaal gezaagde daksporen bovenop deze verhoging. De oostgevel van het achterhuis bestaat uit een in handgevormde baksteen opgetrokken topgevel. Deze is op zolder gepleisterd en verzwaard met twee gemetselde pilasters. Daartussen is een rechthoekig venster met eiken kozijn aangebracht. 

Samengestelde balklagen van het achterhuis
De verdiepings- en zolderbalklaag van het achterhuis zijn via kijkgaten beperkt waargenomen worden. De zolderbalklaag is opgebouwd uit samengestelde balklagen van eiken moerbalken en kinderbinten. Hetzelfde gold oorspronkelijk voor de verdiepingsbalklaag. In 1930 is de verdiepingsbalklaag verlaagd, werden de kinderbinten verwijderd en de moerbalken een kwartslag gedraaid. Een precieze datering van de balklagen is lastig te geven, eiken samengestelde balklagen komen namelijk vanaf de 14e eeuw tot ver in de 16e eeuw voor. 

Verbouwing van het diepe huis in de tweede helft van de 16e eeuw
Het diepe huis aan de Oudestraat is op enig moment ingrijpend vernieuwd of verbouwd, met behoud van de oudere bouwmuren. De combinatie van de eiken enkelvoudige balklagen (mogelijk alternerend), eiken kappen met kromstijlgebinten, de toepassing van gesneden telmerken, onder gespijkerde korbelen en de inpassing van tussenhangbalken in de kapconstructie, wijst in de richting van een verbouwing in de tweede helft van de 16e eeuw. Vooralsnog wordt aangenomen dat de balklagen en de kapconstructie(s) tot dezelfde bouwfase behoren.

Kapconstructie van het diepe huis
In de huidige situatie heeft het diepe huis aan de Oudestraat twee afzonderlijke zolders met bijbehorende kapconstructies die in materiaal en constructie vrijwel identiek zijn. Oorspronkelijk was er echter sprake van één doorlopend dak over het huis. Dit dak werd ondersteund door een eiken sporenkap die ondersteund werd door zeven eiken kromstijlgebinten. De huidige zes gebinten op de zolders zijn opeenvolgend genummerd met gesneden telmerken: aan de voorzijde \, \\ en \\\, aan de achterzijde V, V \ en V \\. Het vierde gebint ontbreekt en stond ter plaatse van de huidige, in 1930 aangebrachte lichtkap. De kapconstructie werd uitgevoerd met zogenaamde tussenhangbalken tussen de dekbalkgebinten. 

Op beide zolders zijn de eiken daksporen aan weerszijden ingemetseld in de borstwering. Vanaf het platte dak van de aanbouw aan de achterzijde is duidelijk te zien dat het noordelijke buurpand een stuk hoger is opgetrokken. Daarnaast bevat de linker borstwering een reeks muurankers van een (zolder)balklaag van het voorhuis van het zuidelijke buurpand, Oudestraat 68. Mogelijk waren beide buurpanden op zolderniveau ouder dan het diepe huis van Oudestraat 70. Bij de vernieuwing van het huis in de tweede helft van de 16e eeuw heeft men in dat geval gebruik gemaakt van de bestaande (hogere) gemeenschappelijke bouwmuren van de buurpanden. Een andere mogelijkheid is dat de buurpanden juist later verhoogd zijn en dat daarbij de bestaande daksporen van Oudestraat 70 in de verhoogde borstweringen zijn ingemetseld. 

Enkelvoudige balklagen van het diepe huis
De kapgebinten van het diepe huis aan de Oudestraat staan voor zover waarneembaar op een eiken enkelvoudige zolderbalklaag die voor en achter op dezelfde hoogte ligt. Ook de verdiepingsbalklaag is van eikenhout en enkelvoudig van aard lag eveneens van voren naar achteren op hetzelfde niveau. Hiermee had het diepe huis een vrij hoge begane grond en een veel lagere verdieping. 

Het lijkt erop dat er sprake is van een zogenaamd alternerend systeem, waarbij zware moerbalken worden afgewisseld met lichtere tussenbalken. Dat kan echter pas definitief vastgesteld worden na verdere verwijdering van recente plafondafwerking. 

Bewoners
Concrete aanwijzingen voor bewoning van Oudestraat 70 zijn in het Stadsarchief gedocumenteerd vanaf het midden van de 15e eeuw. Tijdens het onderzoek is dankbaar gebruik gemaakt van de zeer uitgebreide, door H.W. van den Hoven opgestelde bewonerslijsten van de Oudestraat (zie bijlage Bronnen en literatuur). In de lijsten stuiten we op welgestelde en invloedrijke Kampenaren. De bewoningsgeschiedenis start in 1453, met Henrick Jansz. als vroegst bekende eigenaar. Van 1510 tot 1566 is het huis eigendom van de familie Voorn(e). Twee jaar later staat de koopman Anthonis van Neerden vermeld als bewoner. Deze verkoopt het pand in 1568 aan Claes Igerman, die kameraar en schepen van Kampen was. In de vroege 17e eeuw woonden in het ‘huis strekkende achter aan de Hofstraat’ Aeltgen van Neerden en Otto Sticker. Hieruit blijkt dat het perceel toen reeds de bebouwing aan de Hofstraat omvatte. Sticker was koopman/reder en gemeensman van Horstespel. In het midden van de 17e eeuw staat pottenbakker Abel Artentsz. als bewoner vermeld. Van 1758 tot 1792 is Oudestraat 70 in eigendom van Rutger Kuiper. In 1794 wordt het huis gekocht door koopman Jannes Kuijlman. 

Kadastrale ontwikkeling en eigenaren in de 19e eeuw
Behoudens de vernieuwing van de voorgevel ontbreekt in het huidige pand elk spoor van mogelijke interne verbouwingen en/of moderniseringen in de 19e eeuw. Wel ontstaat er met de invoering van het kadaster in 1832 een beter beeld van de ontwikkeling van de bebouwingscontour op het perceel. Uit de kadastrale gegevens blijkt dat het diepe huis en het achterhuis in 1832 reeds tot hetzelfde perceel behoren (nr. 1498). Achter het diepe huis stond destijds nog een éénlaags bouwvolume (keuken) dat in 1912 is gesloopt. Tussen dit volume en het diepe huis aan de Oudestraat lag een kleine open plaats. Het complex was vanaf de late 18e eeuw in bezit van de koopman Jannes Kuijlman. Hij was tevens eigenaar van het achtergelegen pand aan de Hofstraat (nr. 1496), dat in gebruik was als pakhuis, en van de zuidelijke belending (nr. 1497), die te boek stond als stal. Later werd hier een tabakskerverij gevestigd. 

Oudestraat 70 werd na de dood van Jannes door zijn vrouw verhuurd. In 1839 woonden hier namelijk de koopvrouwen Aaltje en Aagje Lok. Omstreeks 1870 is het pand gekocht door commissionair Dirk van Raalte. Het pakhuis met de naastgelegen stal aan de Hofstraat maakt dan inmiddels geen onderdeel meer uit van het bezit, maar is eigendom van voerman Jan van der Weerd Hendrikszoon. Toen Van Raalte omstreeks 1912 overleed werd het complex aan de Oudestraat gekocht door apotheker M.F.L. Ennema. 

Nieuwe voorgevel
De voorgevel aan de Oudestraat is een in schoon metselwerk, in kruisverband opgetrokken klokgevel. Oorspronkelijk was de top afgesloten met een fronton. De vrij sober vormgegeven gevel dateert waarschijnlijk uit de late 18e- of vroege 19e eeuw en telde drie vensterassen op de begane grond en verdieping. De vensters zijn later gemoderniseerd met de huidige T-schuiframen. De begane grond was oorspronkelijk ingedeeld met links de voordeur en rechts twee vensters.

In deze periode zal de zolderbalklaag aan de voorzijde verhoogd zijn, zodat de hoogte van de voorkamer op de verdieping aansloot bij de vensterindeling van de nieuwe voorgevel. Deze balklaag is overigens later weer vernieuwd. 

Samenvoeging diep huis en achterhuis
Het is onbekend in welke periode het diepe huis aan de Oudestraat en het achterhuis achter Oudestraat 68 in eigendom zijn samengevoegd. Dit heeft in ieder geval al voor 1832 plaatsgevonden. Beide panden zijn na de samenvoeging aan de achterzijde intern met elkaar verbonden via doorbraken in de gemeenschappelijke bouwmuur. Omdat er een duidelijk verschil was in de hoogte van de verdiepings- en zolderbalklagen van beide casco’s, moesten de niveauverschillen op de overgang van het diepe huis en het achterhuis op de verdieping en de zolder met trapjes worden overbrugd. 

Om een verbinding te kunnen maken tussen de zolders werd de borstwering tussen beide bouwvolumes verhoogd en paste men de dakhelling van de daken/kappen van het achterhuis en het diepe huis (aan de achterzijde) hierop aan. De verbinding bestaat uit een opening in de borstwering met daarin een houten kozijn. Op het kozijn zijn nog de duimen zichtbaar van een voormalige deur. 

Indeling van het woonhuis
Oudestraat 70 was nog tot in 1912 volledig in gebruik als woonhuis. Een in het Stadsarchief bewaarde bouwtekening uit dat jaar toont de bestaande indeling van de begane grond en verdieping met de niveauverschillen tussen het diepe huis en het daarmee verbonden achterhuis. Van deze indeling, die waarschijnlijk grotendeels in de 19e eeuw tot stand is gekomen, resteert vrijwel niets in de huidige situatie.

Achter de voordeur van het diepe huis lag een smalle gang langs de linker bouwmuur, die helemaal doorliep van de voorgevel tot de achtergevel en daar toegang gaf tot een aangebouwde keuken met open plaats. Aan de rechterzijde van het pand lagen op de begane grond opeenvolgende vertrekken, aan de voorzijde voorzien van schouwen tegen de rechter bouwmuur, en bevond zich tevens de trap naar de verdieping. De smalle gang gaf aan de achterzijde toegang tot een woonvertrek met alkoof op de begane grond van het achterhuis. 

De verdieping had in deze periode alleen aan de voorzijde (vanwege de stahoogte) een volwaardig en  verwarmbaar woonvertrek. Vanaf de ongedeelde ruimte aan de achterzijde van het diepe huis leidde een trap naar een in het achterhuis gelegen dienstbodekamer. Aangezien hier een aanzienlijk niveauverschil overbrugd moest worden, liep de trap door in de breedte van de bouwmuur. Het niveauverschil op de verdieping tussen het diepe huis (achterzijde) en het achterhuis zou later veranderen door het verlagen van de verdiepingsbalklaag van het achterste deel van het diepe huis (1912) en van het achterhuis (1930). 

De apothekerswinkel van Ennema
De Oudestraat ontwikkelde zich vanaf de tweede helft van de 19e eeuw tot de belangrijkste winkelstraat van Kampen, een tendens die bij Oudestraat 70 pas in het begin van de 20e eeuw is waar te nemen. In 1912 krijgt M.F.L. Ennema vergunning voor een verbouwing van het pand. Ennema was apotheker, scheikundige en voorzitter van Nederlandsche Maatschappij ter bevordering der Pharmacie en had het huis in dat jaar gekocht. 

De verbouwing had ten eerste betrekking op het inrichten van het voormalige woonvertrek aan de voorzijde op de begane grond als (apothekers)winkel. De onderpui van de voorgevel werd hierop aangepast door het plaatsen van een winkelpui met een groot etalagevenster. Aan weerszijden van de etalage en de voordeur kreeg de gevel uitkragende pilasters met siermetselwerk. Dit kader bleef is in de huidige situatie bewaard gebleven. Boven de puibalk werd ter decoratie een in- en uitzwenkende uitkragende lijst van strengperssteen aangebracht. 

Het verbouwingsplan voorzag verder in de sloop van een éénlaagse aanbouw achter het diepe huis. De hier ondergebrachte keuken werd verplaatst naar het opgedeelde vertrek tegen de achtergevel. Ennema richtte de begane grond van het achterhuis in als tuinkamer met een nieuwe schouw en een aparte toegang, waarvoor in de linker bouwmuur een extra opening werd gemaakt. De van de tuinkamer gescheiden alkoofruimte behield de oude toegang. Een nieuwe luchtschacht met bovengelegen lichtstraat moest deze ruimte en de boven gelegen dienstbodekamer van voldoende lucht en daglicht voorzien.

verlaagde verdiepingsbalklaag achterste deel diepe huis
Op de verdieping werd de ongedeelde ruimte aan de achterzijde van het diepe huis door Ennema in gebruik genomen als woonvertrek. Om een meer comfortabele stahoogte te bereiken, werd de verdiepingsbalklaag ter plaatse verlaagd. Hierdoor ontstond een niveauverschil van ca. 1.20 meter met de verdieping van het achterhuis en ca. 35-50 cm met het voorste deel van de verdieping van het diepe huis. 

Verbouwing pakhuis Hofstraat
In het eerste kwart van de 20e eeuw zal het pakhuis aan de Hofstraat grondig verbouwd zijn, waarbij de huidige verschijningsvorm is ontstaan. Het pand kreeg twee bouwlagen onder een plat dak en werd voorzien van een nieuwe voorgevel met op de begane grond dubbele bedrijfsdeuren en op de verdieping een venster- of luikopening. Waarschijnlijk heeft men bij deze verbouwing gebruik gemaakt van de bestaande laat-middeleeuwse bouwmuren, deels opnieuw opgetrokken met hergebruikt (sloop)materiaal. Mogelijk is de huidige enkelvoudige verdiepingsbalklaag ook ouder en hergebruikt. 

1923 veranderen van de indeling op de begane grond
Vanaf de jaren ’20 van de 20e eeuw kon het winkelpubliek bij de winkel van Peter Bos terecht voor onder andere tapijten, behang, matrassen en kantoormeubels van de N.V. Kamper Stoom-Meubelfabriek van de firma Everh. Engelen. Later werd het bedrijf voortgezet onder de naam Firma Peter Bos en Zoon.

In 1923 krijgt stoffeerder Peter Bos vergunning voor een kleine verbouwing van de begane grond van Oudestraat 70. Hiervan zijn in de huidige situatie vrijwel geen sporen bewaard gebleven. De toegang tot de winkel werd een stuk verder teruggeplaatst, zodat de voormalige winkel van Ennema volledig als etalage en toonzaal (magazijn) kon worden ingezet. In de voormalige tuinkamer op de begane grond van het achterhuis zou volgens tekening de werkplaats van de stoffeerderij worden ondergebracht. Waarschijnlijk bleef deze ruimte echter dienen als woonvertrek, of is het vertrek tussen 1923 en 1930 weer als woonkamer in gebruik genomen. De bestaande schouw tegen de rechter bouwmuur van het achterhuis verdween en werd vervangen door een nieuwe stookplaats tegen de linker bouwmuur. Het rookkanaal tekent zich nog altijd duidelijk af door de roetaanslag op de bouwmuur. 

1930 verbouwing van de winkel en woning
In 1930 vond er een ingrijpende verbouwing plaats van het woon-winkelpand naar ontwerp van architect G.B. Broekema (1866-1946). Broekema had zich als architect in 1891 in Zwolle gevestigd, waar hij diverse opdrachten kreeg voor verbouwingen van winkels en winkelpuien. Kort voor 1900 vertrok de architect naar Kampen, waar hij korte tijd werkte als hoofdopzichter bij de Dienst Gemeentewerken. Broekema zou in de eerste helft van de 20e eeuw in Noordoost-Nederland een indrukwekkend oeuvre opbouwen van uiteenlopende ontwerpen. De verbouwing van Oudestraat 70 had hoofdzakelijk betrekking op het verlagen van de verdiepingsbalklagen aan de achterzijde en het wijzigen van de indeling op de begane grond en verdieping. 

begane grond
Bos liet de begane grond van het diepe huis volledig uitbreken. De winkelruimte behield aan de voorzijde de bestaande terrazzovloer. De verdiepingstrap werd van het diepe huis verplaatst naar de huidige locatie op de begane grond van het achterhuis. Een hier achter gelegen badkamer met w.c. was toegankelijk via een smalle gang naast de trap en ontving daglicht via een nieuwe lichtkoker met raam in de verdiepingsbalklaag. Het bestaande woonvertrek in het achterhuis kreeg een nieuw stucplafond. 

Tegen het achterhuis liet de stoffeerder een aanbouw plaatsen van één bouwlaag onder een plat dak. Hierin werd op de begane grond een keuken ondergebracht, het platte dak was toegankelijk via een nieuw gemaakte deur in de achtergevel van het achterhuis. 

verlaagde verdiepingsbalklaag achterhuis
Tot 1930 had de verdieping van het achterhuis nog altijd een beperkte stahoogte en was deze daarom niet erg geschikt voor comfortabele bewoning. Om de hier gelegen ruimte in te kunnen richten met een volwaardig en goed toegankelijk slaapvertrek, liet Peter Bos de verdiepingsbalklaag een stuk verlagen. Van de bestaande samengestelde verdiepingsbalklaag in het achterhuis werden de kinderbinten verwijderd en de moerbalken (gekanteld) hergebruikt. Het bestaande niveauverschil tussen de verdiepingen van het achterhuis en het diepe huis werd hiermee tevens verminderd en betrof nog slechts ca. 60 cm. De nieuw gerealiseerde slaapkamers aan de achterzijde werden voorzien van nieuwe vensters in de achtergevels. 

indeling verdieping
De huidige indeling op de verdieping is bij de verbouwing in 1930 tot stand gekomen. Naast een nieuwe verdiepingstrap, werd ook de zoldertrap vernieuwd en op de verdieping een stuk naar achteren verplaatst. Een ingrijpend onderdeel van de verbouwing betrof het verwijderen van een deel van de zoldervloer en een gedeelte van de kap in het midden van het diepe huis. Op deze wijze ontstonden twee aparte kappen, beiden voorzien van een dakschild. 

De ontstane open ruimte op de verdieping werd afgesloten met een nieuwe lichtkap. Door het plaatsen van een lichtstraat in de onderliggende verdiepingsbalklaag bereikte een ruime hoeveelheid daglicht de gemoderniseerde winkelruimte op de begane grond. De ontstane vertrekken aan weerszijden van deze overdekte binnenplaats ontvingen eveneens daglicht via in de wit gepleisterde binnenmuren aangebrachte vensters met dubbele ladderramen. Langs de lichtstraat verbond een open gang met balustrade de overloop van de zoldertrap met twee kamers aan de voorzijde. Door de reeds genoemde verlaging van de verdiepingsbalklaag aan de achterzijde, ontstond in het diepe huis op de verdieping een niveauverschil tussen voor en achter. Ook hier werd met een klein trapje het wisselende niveau overbrugd. 

resterende interieuronderdelen begane grond verdieping
De aldus gerealiseerde indeling op de verdieping bleef in de huidige situatie grotendeels bewaard, inclusief de bijbehorende interieurafwerking: de verdiepings- en zoldertrap, wand- en plafondafwerking met kraalschroten, geprofileerde deurkozijnen met enkele paneeldeuren, een afgetimmerd vertrek achter de lichtkap en een vlak houten plafond in het vertrek voor de lichtkap. 

Op de begane grond is de lichtstraat in de verdiepingsbalklaag en een groot deel van het aansluitende stucplafond van de winkel (in het diepe huis) met afgeronde hoeken nog aanwezig. Daarnaast resteren op de begane grond van het achterhuis nog het stucplafond van het woonvertrek en fragmenten van de wandafwerking en de lichtstraat van de achter de verdiepingstrap gelegen badkamer. Ook de terrazzovloeren met bijbehorende plinten van de badkamer en de hier gelegen ondiepe gang bleven bewaard.  

1951
Het open binnenterrein werd in de tweede helft van de 20e eeuw in meerdere fasen geheel overbouwd. In 1951 krijgt de firma Peter Bos en Zoon vergunning voor het realiseren van een toonzaal onder een plat dak achter de bestaande winkel. Hiermee sloot de hoofdbebouwing van de Oudestraat aan bij de secundaire bebouwing aan de Hofstraat, destijds in gebruik als magazijn en bergruimte van de winkel. Om de toonzaal van voldoende licht te voorzien werd op het platte dak een koekoek/lichtkap geplaatst. De indeling van deze ruimte is in de huidige situatie geheel uitgebroken. 

1958
In 1958 laat de firma de éénlaagse aanbouw achter het achterhuis met een verdieping verhogen. De ontstane ruimte op de verdieping fungeerde als uitbreiding van de aangrenzende slaapkamer. De eenvoudige houten schouw in deze kamer dateert waarschijnlijk ook uit de jaren ’50 van de 20e eeuw. Hetzelfde geldt mogelijk voor de schouw met gevlamde tegeltjes in de voorkamer op de verdieping aan de Oudestraat en het Bruynzeel keukenblok met granieten aanrecht en onderkastjes in het daarachter gelegen vertrek. Tevens zullen in enkele vertrekken op de verdieping zachtboard plafonds aangebracht zijn. 

1963
In 1963 krijgt de firma Bos en Zoon vergunning voor het verder overbouwen van het binnenterrein. Het winkeloppervlak werd aanzienlijk vergroot door het naar achteren uitbreiden van de voormalige toonzaal. Ook de voormalige bergingen achter de bebouwing aan de Hofstraat werd bij de winkel getrokken. Koekoeken op het platte dak zorgden wederom voor natuurlijk daglicht. Achter het achterhuis resteerde nog slechts een kleine, L-vormige open plaats. 

1967
Kort na 1963 nam winkelier J.W.A. Karel Oudestraat 70 over van de firma Bos en Zoon en vestigde hier textielzaak ‘De Duif’. Mogelijk heeft deze overname rond 1967 plaatsgevonden, toen Karel vergunning aanvroeg voor het wijzigen van de winkelpui en entree. De gemoderniseerde winkelpui is in 1990 opnieuw gewijzigd. Rond deze tijd moet ook het fronton van de voorgevel vervangen zijn door het huidige gemetselde, halfrond beëindigde bovenstuk. 

1971
In 1971 werd het laatste resterende deel van het open binnenterrein opgeofferd ten behoeve van het verder vergroten van het winkeloppervlak. De begane grond van de aanbouw achter het achterhuis en de hier gelegen L-vormige open plaats werden bij de winkel getrokken. Ter ondersteuning van de verdiepingsbalklaag kwamen midden in de winkelruimte kolommen te staan. Ook de begane grond en verdieping van het voormalige pakhuis aan de Hofstraat behoorde intussen tot de winkel. Tegen de rechter bouwmuur van dit volume stond aan de achterzijde (gezien vanaf de Hofstraat) een verdiepingstrap.

Recente veranderingen
Uit een krantenbericht van 9 oktober 1975 blijkt dat dhr. Schwartz van HIER Mode op de begane grond een nieuwe kledingwinkel heeft geopend. Behoudens de vergunningaanvraag voor de huidige winkelpui in 1990, waarbij de bestaande pui uit 1967 volledig werd vernieuwd, zijn er geen verbouwingen in het bouwdossier gedocumenteerd. Enkele ongedocumenteerde latere veranderingen betreffen het aanbrengen van verlaagde plafonds aan de voorzijde op de begane grond (grotendeels recent verwijderd) en het opnieuw vernieuwen van de zolderbalklaag aan de voorzijde van het diepe huis. Recent is ter voorbereiding van de verbouwing het (latere) winkelinterieur op de begane grond grotendeels verwijderd.