Tijdbeeld
2 afbeeldingen.

Introductie

In het najaar van 2021 zijn de bouwwerkzaamheden gestart voor het restaureren en herbestemmen van de panden Koestraat 10, 12 en 14. Deze panden werden gezamenlijk getransformeerd tot huisvesting voor senioren met een hulpvraag. In dezelfde periode werd door een particuliere eigenaar het aangrenzende huis Koestraat 16 ingrijpend gerestaureerd. In het verleden werden deze huizen al door verschillende onderzoekers bouwhistorisch onderzocht. De resultaten hiervan zijn divers en wisselend van kwaliteit omdat vanwege gebruik en bewoning maar een beperkt zicht verkregen kon worden op de ruimtelijke verschijningsvorm van de historische casco’s.
De geplande werkzaamheden vormden daarom een mooie aanleiding om aanvullende waarnemingen te doen en de bouwgeschiedenis van de individuele panden opnieuw te analyseren. Daarbij heeft het accent gelegen op het ontstaan en de ruimtelijke ontwikkeling in de laat-middeleeuwse periode van de verschillende casco’s en de relatie daarvan tot de verschijningsvorm van de achterliggende stadsmuur en bijbehorende voorwerken.

plan van onderzoek
Het onderzoek heeft zich enerzijds gericht op het inventariseren van de beschikbare bouwhistorische rapportages en (archief)bronnen en anderzijds op het per huisnummer vastleggen en documenteren van kenmerken en bouwsporen in muurwerk, balklagen, kelders en kapconstructies. Aanvullend daarop zijn waar mogelijk van houtconstructies dendrochronologische monsters genomen ten behoeve van de datering daarvan. Dit onderdeel werd uitgevoerd in samenwerking met Borghaerts Houtdatering.

Het onderzoek beperkte zich niet tot de huizen, met name de relatie van de panden tot de ruimtelijke ontwikkeling van de stad en de historische verschijningsvorm van de verdedigingswerken is bekeken aan de hand van ouder onderzoek, literatuur, archiefbonnen, historisch kaartmateriaal en de vergelijking daarvan met materiële resten in situ.

De rapportage van het onderzoek bestaat uit twee delen die als aparte projecten op www.tijdbeeld.com gepresenteerd worden. https://www.tijdbeeld.com/project/koestraat-10-16 heeft betrekking op de bouwhistorische data en analyse van de historische casco’s van de verschillende gebouwen en op https://www.tijdbeeld.com/project/stadsmuur-koestraat staat de vroegste verschijningsvorm van de stadsmuur centraal.

beschrijving
Voor een weergave van de bestaande situatie van de onderzochte huizen wordt verwezen naar de opmetingstekeningen door De Bruin Architecten van Koestraat 10, 12 en 14  dd 01-04-2021 en door Ekker bouw- en monumentenadvies dd 19-01-2021 van Koestraat 16.

6 afbeeldingen.

Koestraat 10-12-14 en 16
De huizen Koestraat 10, 12, 14 en 16 vormen onderdeel van het zuidelijke huizenblok aan de Koestraat. Onderzocht zijn de oudste delen van de huizen aan de straatzijde. De achtergevels van deze huizen staan in het verlengde van elkaar ter hoogte van de voormalige stadsmuur. Later werden aan de achterzijde aanbouwen en achterhuizen gerealiseerd. Deze stadsmuur kon bij alle huizen in de kelders waargenomen worden en is op die hoogte ongeveer een meter dik. Aan deze stadsmuur grensde aan de buitenzijde een zes meter diepe voorwal, bekleed met een stenen muur waarin halfronde torens of rondelen opgenomen waren. Langs deze voorwal liep een smalle binnengracht met aan de buitenzijde een aarden wal.  De veldzijde van deze wal grensde aan de buitengracht en was voorzien van een stenen bekledingsmuur en halfronde torens. Voor de beschrijving en ruimtelijke ontwikkeling van de verdedigingswerken aan de achterzijde van de onderzochte huizen zie www.tijdbeeld.com stadsmuur koestraat.