Introductie

adres: Buitenkant 35
plaats: 8011VJ Zwolle
coordinaten: x 202.965, y 503.182
status: rijksmonument
onderzoek: bouwhistorische verkenning met waardestelling
functie: woning
opdrachtgever: dhr. N. Pleijsier

Voor de woning aan de Buitenkant 35 in Zwolle worden momenteel plannen voorbereid voor een beperkte interne verbouwing. Vanwege de beschermde status als rijksmonument is het uitgangspunt om bij de verbouwingsplannen de historische structuur en de daarin te onderscheiden tijdlagen waar mogelijk te behouden en te versterken.

Aan ARCX is gevraagd om een bouwhistorisch onderzoek  uit te voeren dat inzicht moet geven in de bewaard gebleven historische structuur en de daarin te onderscheiden tijdlagen. Aan de hand van de resultaten van het onderzoek kan bepaald worden welke cultuurhistorische waarden bij de verandering in het geding zijn en hoeveel ruimte er is voor nieuwe ontwikkelingen.

plan van onderzoek
Het onderzoek was opgebouwd uit een aantal onderdelen. Allereerst werden de aanwezige gegevens in de literatuur en de verschillende archieven geïnventariseerd. Daarbij kon gebruik gemaakt worden van de door de eigenaar verzamelde historische foto’s. In de verschillende digitale beeldbanken is vervolgens gezocht naar historische afbeeldingen, foto’s en (kadastrale) kaarten. Omdat het Historisch Centrum Overijssel tijdens de onderzoeksperiode vanwege Covid-19 maatregelen gesloten was, kon niet al het in dit archief aanwezige beeldmateriaal geraadpleegd worden. Ook de administratieve gegevens van de digitaal beschikbare bouwdossiers waren om die reden niet toegankelijk.

Vervolgens is het gebouw op locatie onderzocht, waarbij op grond van zichtbare bouwsporen en in combinatie met de aangetroffen archiefgegevens, de belangrijkste veranderingen en verbouwingen gedocumenteerd zijn.
Het gebouw is bezocht op donderdag 13 januari 2022. Het (niet destructieve) onderzoek werd uitgevoerd conform deRichtlijnen Bouwhistorisch Onderzoek van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, SBN, VNG, Atelier Rijksbouwmeester en RGD dd april 2009.

digitale rapportage
Alle onderzoeksgegevens zijn chronologisch geordend en digitaal gepresenteerd in opeenvolgende vensters in een tijdlijn en voorzien van een waardering op www.tijdbeeld.com. De directe link naar de rapportage is: http://www.tijdbeeld.com/project/buitenkant-35

Hoewel via de website een PDF-versie van het rapport gegenereerd kan worden, is dit hoofdzakelijk bedoeld als archieffunctie. Tekst en afbeeldingen zijn optimaal te bekijken via bovenstaande link. 

beschrijving
Het onderzochte gebouw is als muurhuis gebouwd tegen de buitenzijde van de laat vijftiende-eeuwse stadsmuur langs de huidige Thorbeckegracht. Het huis staat ten oosten van de Vispoortenbrug en vormt de beëindiging van de daar gebouwde rij huizen.

gebouw
Het huis is gebouwd op een in hoofdvorm langgerekte rechthoekige plattegrond en bestaat uit twee bouwmassa’s. Aan de westzijde een in schoon metselwerk opgetrokken deel dat twee verdiepingen telt onder een afgeplat lessenaardak. De verdieping kraagt aan de voorzijde een stukje boven de lage  begane grond uit. De rechterzijde van het huis heeft een ondiepe kelder die bij het onderzoek niet toegankelijk was.
Aan de oostzijde is hier tegenaan op een L-vormige plattegrond een verdiepingloze aanbouw met een afgeplat schilddak gebouwd. De in baksteen opgetrokken gevels van dit deel zijn aan de buitenzijde bekleed met hout.

Van de woning is geen recente opmeting beschikbaar. Voor de indeling van de plattegronden en de gevels wordt verwezen naar de restauratietekening door bureau Witpaard uit 1976 die behoudens enkele ondergeschikte aanpassingen nog actueel is. Deze tekening is onder ‘downloads’ te raadplegen.